İlk Yardım Nedir ve Nasıl Yapılmalıdır?
İlk yardım, kaza ve hayatı riske atan olayların yaşandığı durumlarda tıbbi görevli gelmeden önce, herhangi bir ekipman aramaksızın bu konu hakkında eğitim almış kişilerin mevcut durumun daha kötüye gitmesini önlemek amacıyla uyguladığı ilk müdahaledir.
Bu müdahaleler, şart aranmaksızın herhangi bir kişi tarafından belli bir kısa süreli eğitim alınarak yapılabilir. İlk müdahalede tedavi amacından ziyade alanında lisansı bulunan eğitimli kişilerin gelme süresinde hastanın hayatını korumak ve durumumun daha da kötüye gitmesini önlemektir.
İlk Müdahale Nasıl Yapılır?
İlk yardımın tanımı, hayatı kast eden bir olay durumunda kişinin hayatı korumak için ve kötüye giden duruma müdahale etmek için hastaya uyguladığı müdahaledir. Bu müdahalede ilk yardımı yapan kişi yalnızca hastanın yarası ile ilgilenmez. Hastanın sakinleştirilmesinden çevre kontrolü bu kişinin idaresi altında gerçekleşir.
İlk müdahale sağlık görevlisi gelme sürecinde önceden öğrenilmiş belli uygulamalar ile gerçekleşir. Bu uygulamalar içerdiği farklı tekniklerle çeşitlenir. ABC ve KBK tekniği kullanılan yaygın ilk yardım uygulamalarındandır.
ABC ilk yardımın temel uygulamaları şu şekildedir:
- A: Airway (Hava yolu kontrolü)
Bu adımda ilk olarak müdahaleyi yapan kişi hastanın solunum yolunun açık olup olmadığını kontrol etmelidir. Bunun için hastanın ağzı açılarak içerisinde havayı tıkayan bir unsurun olup olmadığı kontrol edilir. Eğer ağızda ve boğazda yabancı cisim tespit edildiği takdirde bu cisim çıkarılarak hastanın çenesi daha rahat nefes alması adına yukarı kaldırılır.
- B: Breathing (Solunum)
Bak- dinle- hisset olarak da bilinen bu ikinci adımda baş çene pozisyonu olarak adlandırılan sırtüstü yatırılmış hastanın çenesinin yukarı doğru kaldırıldığı durumda ilk müdahalede buluna kişi on saniye boyunca hastanın nefesini dinler. Yine bu adımda el göğse konularak hastanın göğüs hareketlerine ve solunum sıcaklığı hissedilir. Solunumun olmadığı tespit halinde yapay solunum uygulanır.
- C: Circulation (Dolaşım)
Solunum ve kontrolünden donra uygulan bu adımda kan dolaşımı gözlemlenir. Damar rengine ve nabızlara bakılarak tespit edilen bu durumda hastanın bilincinin açık olup olmadığına bakılır. Kapalı olduğu takdirde uygulanacak ilk yardım uygulaması belirlenir. Buna göre gerektiği durumda kalp masajı (CPR) uygulanır.
İlk Yardımın Önemi
İlk yardım önemi kaza ve yaşamları tehdit eden durumlarda daha da belirginleşir. İlk yardım eğitimin amacı yaşamı kurtarma becerilerini kazanmıştır. Bu doğrultuda ilk yardım uygulamaları eğitimi alarak kaza veya boğaza cisim kaçama, yangın gibi örneklerini çoğaltabileceğimiz olumsuz durumlarda sevdiklerimizin veya bir başkasının hayatını kurtarabiliriz. Çoğu zaman saniyeler ile yarışılan hayat kurtarmada ilk müdahale, kritik önem taşır.
Siz de kısa sürede ilk yardım eğitimi alarak doğru pozisyon, nefes kontrolü gibi basit ama hayati önem taşıyan uygumlalar ile hayat kurtarabilir sokakta, evde kısaca hayatın her yerinde karşılaşabileceğiniz olumsuz durumlarda yakınlarınızın veya çevrenizdeki insanın yaşamına dokunabilirsiniz.
Özellikle ev gibi çevreden ayrı ortamlarda ya da ilk müdahale eğitimi alan kişilerin bulunmadığı ortamda oluşabilecek boğaza cisim kaçma gibi durumlarda sizin müdahale yapabilmeniz ulaşabilecek felaketi önler.
İlk Yardım Pozisyonları
İlk yardım pozisyonları, hastaya ilk müdahale sırasında uygulanan hastanın durumunun kötüleşmesini önlemek ya da hayatını kurtarmak amacı ile hastayı belirli durumlar için önceden belirlenen porsiyonlardır.
İlk yardım pozisyonları hastanın içinde bulunduğu duruma, yarasına ve uygulanan müdahaleye göre değişim gösterir. Temel olarak bu pozisyonlar şunlardır:
- Şok Pozisyonu
Hastanın sırtüstü yatırıldığı ve şokun düşürülmesi amaçlandığı durumlarda yapılır. Bu uygulamaya göre hastanın ayakları yaklaşık otuz santim yukarıya kaldırılır ve üzeri örtülerek sıcak kalması sağlanır.
- Baş-Çene Pozisyonu
Solunum yolunun açık kalması amacıyla uygulanır.
- Travma Pozisyonu
Omurga veya başın yaranma şüphesi taşıdığı hastalarda uygulanır. Boyun ve omurganın sabit kalması temel odaktır.